Dieta odgrywa istotną rolę w zapobieganiu i leczeniu wielu dolegliwości. Poprzez odpowiedni sposób odżywiania można kontrolować między innymi cukrzycę, dnę moczanową czy też chorobę refluksową przełyku. Zapalenie pęcherza moczowego także należy do schorzeń, których objawy można łagodzić przy pomocy diety.
Zapalenie pęcherza - co to za choroba?
Zapalenie pęcherza moczowego to najczęstsza postać zakażenia dróg moczowych, w tym w szczególności u kobiet [1]. Choroba dotyczy błony śluzowej pęcherza moczowego, a jej przyczyną najczęściej jest zainfekowanie dróg moczowych bakteriami z gatunku Escherichia coli [1-5].
Ryzyko rozwoju zapalenia pęcherza moczowego zwiększają [1-5]:
brak higieny osobistej (w tym nieprawidłowe podcieranie się, od tyłu do przodu, po skorzystaniu z toalety, co skutkuje przedostaniem się bakterii kałowych do cewki moczowej);
ciąża;
zaburzenia odporności, np. związane z cukrzycą;
zaburzenia w odpływie moczu, np. spowodowane kamicą nerkową lub przerostem prostaty u mężczyzn.
Zapalenie pęcherza - jakie są objawy?
Wśród objawów, które mogą wskazywać na zapalenie pęcherza, wymienia się [1-5]:
ból lub dyskomfort w podbrzuszu;
częste oddawanie moczu w niewielkich ilościach;
dyskomfort, np. uczucie pieczenia, podczas oddawania moczu;
potrzeba częstego oddawania moczu pomimo, że pęcherz moczowy nie jest jeszcze zapełniony;
zmiany w zabarwieniu moczu (staje się mętny lub ciemny);
zmiany w zapachu moczu.
W przypadku małych dzieci z zapaleniem pęcherza moczowego obserwuje się także: drażliwość, osłabienie, wysoką gorączkę oraz zmniejszony apetyt [2].
Zapalenie pęcherza - jak dieta może wpływać na przebieg choroby?
W zapobieganiu zapaleniu pęcherza oraz łagodzeniu objawów tej choroby może pomóc odpowiednia dieta. Pewne produkty spożywcze mogą bowiem wpływać korzystnie na zdrowie dróg moczowych (np. pośrednio poprzez odbudowanie dobroczynnej flory bakteryjnej w jelitach), natomiast inne wręcz przeciwnie - mogą podrażniać pęcherz moczowy i nasilać objawy ze strony układu moczowego.
Produkty wspierające zdrowie dróg moczowych
Do produktów spożywczych, które wspierają zdrowie dróg moczowych, zaliczają się [6-10]:
naturalne probiotyki (np. jogurty naturalne, kefiry) - fermentowane produkty mleczne, które są bogate w bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus sp. wspierają naturalną odbudowę flory bakteryjnej jelit;
pokarmy bogate w witaminę C (owoce i warzywa) - witamina C może być stosowana jako naturalny zakwaszacz moczu, który hamuje rozwój chorobotwórczych bakterii w układzie moczowym;
żurawina - żurawina jest źródłem flawonoidów, w tym proantocyjanidynów (PAC), które mogą zapobiegać przywieraniu bakterii do ścianek pęcherza moczowego i w ten sposób zmniejszać ryzyko zakażenia układu moczowego. Z drugiej jednak strony sok żurawinowy może u niektórych osób podrażniać układ moczowy. Potrzebne są dalsze badania, aby ocenić skuteczność soku żurawinowego w leczeniu infekcji dróg moczowych.
Unikanie czynników drażniących
Niektóre produkty spożywcze mogą podrażniać pęcherz moczowy i nasilać objawy zapalenia pęcherza. Wśród nich wymienia się np. [6, 9, 10]:
napoje gazowane (w tym także woda gazowana);
napoje zawierające alkohol;
napoje zawierające kofeinę;
owoce cytrusowe (pomarańcze, cytryny, limonki);
potrawy pikantne, np. doprawione papryczkami chilli lub sosem wasabi;
produkty zawierające sztuczne słodziki;
żywność wysokoprzetworzoną, bogatą w glutaminian sodu, konserwanty oraz sztuczne aromaty.
Zapalenie pęcherza - w profilaktyce i leczeniu tej choroby ważne jest nawodnienie
Pozostając w temacie diety na zapalenie pęcherza warto wspomnieć o znaczeniu dużego spożycia płynów, w tym w szczególności wody. Regularne picie dużej ilości płynów jest korzystne, między innymi dlatego, że [1-5]:
pomaga w wypłukiwaniu bakterii z dróg moczowych;
prowadzi do produkcji większej ilości rozcieńczonego moczu, co zmniejsza ryzyko podrażnienia oraz infekcji pęcherza i dróg moczowych;
sprzyja regularnemu oddawaniu moczu, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko zalegania moczu i namnażania się bakterii;
zapobiega tworzeniu się kamieni nerkowych, które mogą blokować drogi moczowe i sprzyjać infekcjom.
W zapobieganiu i leczeniu zapalenia pęcherza zalecane jest picie co najmniej 1,5 litra płynów w ciągu doby [5].
Zapalenie pęcherza - inne sposoby leczenia
Poza stosowaniem odpowiedniej diety i dbaniem o nawodnienie, leczenie zapalenia pęcherza obejmuje także stosowanie antybiotyków przepisanych przez lekarza, takich jak np. trymetoprym [5]. Terapia trwa zwykle od 3 do 7 dni, przy czym objawy pęcherza moczowego ustępują już w ciągu 1-3 dni od momentu rozpoczęcia leczenia [5].
Źródła:
Better Health Channel (2012). Cystitis. [online] Vic.gov.au. Available at: https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/cystitis [Dostęp: 13.08.2024 r.]
Cleveland Clinic. (2021). Bladder Inflammation (Cystitis): Causes, Symptoms & Treatment. [online] Available at: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21203-bladder-inflammation-cystitis [Dostęp: 13.08.2024 r.]
NHS (2019). Cystitis. [online]. Available at: https://www.nhs.uk/conditions/cystitis [Dostęp: 13.08.2024 r.]
Li, R., Leslie, S.W. (2023). Cystitis. [online] PubMed. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482435 [Dostęp: 13.08.2024 r.]
Medycyna Praktyczna (n.d.). Zapalenie pęcherza i inne zakażenia układu moczowego - objawy, przyczyny, leki i leczenie. [online] Available at: https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/choroby/chorobyudoroslych/51947 [Dostęp: 13.08.2024 r.]
Cleveland Clinic. (n.d.). Irritated Bladder? Pay Attention to What You Eat and Drink. [online] Available at: https://health.clevelandclinic.org/foods-that-irritate-the-bladder [Dostęp: 13.08.2024 r.]
Jepson, R., Mihaljevic, L., Craig, J.C. (2023). Cranberries for treating urinary tract infections. The Cochrane library 12(12): CD001322.
Bono, M.J., Reygaert, W.C., Leslie, S.W. (2023). Urinary tract infection. [online] National Library of Medicine. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470195 [Dostęp: 13.08.2024 r.]
Medical News Today (2023). What to know about interstitial cystitis and diet. [online]. Available at: https://www.medicalnewstoday.com/articles/interstitial-cystitis-diet#foods-to-avoid [Dostęp: 13.08.2024 r.]
Mayo Clinic Health System. (n.d.). Foods that can irritate your bladder. [online] Available at: https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/food-and-bladder-symptom-links [Dostęp: 13.08.2024 r.]